Religieuze visies hebben in het Westen door de eeuwen heen een geheel andere positie verworven dan vroeger en regelen niet meer dominant het totale samenleven van mensen.
De meest fundamentele maatschappelijke ontwikkeling die dit bewerkstelligde, wordt door veel sociologen (Max Weber, Norbert Elias en vele anderen) aangeduid met de term rationaliseringsproces. Dat proces is in gang gezet door een complex geheel van sociaaleconomische en politieke ontwikkelingen en door de ontwikkeling van de wetenschappen.
Met dit rationaliseringsproces ging een secularisatieproces gepaard, waarin de aandacht van mensen verschoof van een bovennatuurlijke wereld naar de natuurlijke wereld om hen heen. Secularisatie wordt dan ook wel omschreven als 'verwereldlijking', een proces waarin een andere in principe niet-religieuze visie naar voren komt.
Het bleek namelijk goed mogelijk om een visie te hebben op de plaats van mensen in de kosmos, de geschiedenis, de samenleving, en op de zin van het menselijk bestaan zonder daarvoor uit te gaan van een religieuze visie. Vooral na de Verlichting is er sprake geweest van de ontwikkeling van grootse wereldlijke visies: vanuit de biologie de evolutietheorie van Darwin, vanuit de economie de politieke economie van Marx, vanuit de sociologie het positivisme van Comte, vanuit de neurologie en de psychiatrie de psychoanalyse van Freud, en zo verder.
Het zijn visies die sterk samenhangen met de groei van een wetenschappelijke benadering die de gehele ontwikkeling van de mens probeerde te verklaren en te voorspellen. De als irrationeel ervaren religieuze visie kwam daarmee onder vuur te liggen. En dat niet alleen. Vanuit die niet-religieuze visies werden waarden en normen afgeleid die diametraal stonden tegenover de waarden van de religieuze visie: de mens moest voortaan zelf leren denken, handelen, beslissen, en via die weg de zin in de geschiedenis verwerkelijken. Zie voor een uitwerking van dit laatste het onderdeel Verantwoord handelen.