Dit artikel beschrijft een 'sex crime panic' in de dertiger jaren in de VS.
Typisch voor een morele paniek is de kwalijke rol van de media die uit zijn op sensatie, vooral als het gaat over een fenomeen dat iets te maken heeft met seksualiteit. Zo ook hier.
"Each of the two major sexcrime panics - roughly from 1937 to 1940 and from 1949 to 1955 - originated when, after a series of brutal and apparently sexually motivated child murders, major urban newspapers expanded and, in some cases, sensationalized their coverage of child molestation and rape." [mijn nadruk] (92)
Minder bekend en interessant in dit verhaal is de verschuiving van de behandeling van die misdaden / misdadigers van het juridische circuit naar het medische / psychiatrische circuit. Een gevangenisstraf had een duidelijk einde, een opname in een psychiatrische kliniek vaak niet.
"> The sex crime panic soon extended beyond the media and into the realm of politics and law. Between 1935 and 1965, city, state, and federal officials established commissions to investigate sexual crime, passed statutes to transfer authority over sex offenders from courts to psychiatrists, and funded specialized institutions for the treatment of sex offenders. As a result, in most states, a man accused of rape, sodomy, childmolestation, indecent exposure, or corrupting the morals of a minor - if diagnosed as a "sexual psychopath" - could receive an indeterminate sentence to a psychiatric, rather than a penal, institution." [mijn nadruk] (83-84)
Het was en is een gevaarlijke ontwikkeling om te denken dat psychotherapeuten, psychoanalytici en psychiaters objectief en wetenschappelijk kunnen beoordelen wat normaal en abnormaal gedrag is. Oordelen over normaal en abnormaal worden altijd gegeven vanuit een normatief interpretatiekader. De waarden en normen van alle betrokkenen spelen een rol. Dat geldt zelfs voor artsen in hun beoordeling van wat ziek en gezond is. Koppel dat aan de maatschappelijke positie van al die artsen en therapeuten en je begrijpt dat ontzettend veel van die artsen horen bij de gegoede burgerij met conservatieve opvattingen. Zie voor meer gedachten hierbij elders in deze website
"> The sexualization of the male psychopath occurred during the 1930s, when American criminologists became increasingly interested in sexual abnormality and male sexual crime. The disruption of traditional family life during the depression, when record numbers of men lost their status as breadwinners, triggered concerns about masculinity." [mijn nadruk] (89)
Waaraan je ziet hoe normatief die oordelen zijn: een man is pas een echte man als hij het geld inbrengt. Dat een vrouw ook zou kunnen gaan werken en de man voor kinderen en huishouden zou kunnen zorgen kwam niet eens bij die criminologen op. Een ander voorbeeld an waardegebondenheid is het achterliggende racisme van die artsen en therapeuten:
"Black men, who continued to be overrepresented among those convicted of rape, were more likely to be imprisoned or executed than to be treated in mental institutions. In short, white men who committed sexual crimes had to be mentally ill; black men who committed sexual crimes were believed to be guilty of willful violence." [mijn nadruk] (97-98)
Hoe dan ook: psychiaters begonnen een grotere rol te spelen in het beoordelen van criminelen, met name psychopaten.
"Once institutionalized, the psychopath received treatments according with the therapeutic trends of the era: Metrazol, insulin shock or electro-shock; hormonal injections; sterilization; group therapy; and, in some cases, frontal lobotomy. According to the clinical literature, none of these proved effective in reducing "uncontrolled desires."" [mijn nadruk] (99)
Waaraan je dus ook ziet dat de wetenschappelijk basis van die therapieën bijzonder mager was. Freedman heeft het geregeld over de ambivalentie van de psychiaters om zich voor het 'criminele karretje' te laten spannen.
"Whatever ambivalence psychiatrists may have had about incorporating the psychopathic diagnosis into law, the postwar response to sexual crimes helped to solidify psychiatric authority within the criminal justice system in two important ways." [mijn nadruk] (99)
Ze mochten meer onderzoek doen en er ontstonden specialistische instellingen. Ik geloof dan ook niet zo in die ambivalentie bij die beroepsgroep die de auteur steeds noemt. De beroepsgroep van psychiaters genoot van de positie die ze verworven had en was / is dus verantwoordelijk voor een hoop leed dat aan mensen berokkend werd op basis van ondoordachte normen en waarden en een zwakke wetenschappelijke verantwoording. Pas in de zestiger jaren begonnen sommigen een begrip als 'psychopaat' en de hele diagnostiek eromheen in twijfel te trekken.
Freedman benadrukt dat de reacties op wat 'seksuele psychopathie' genoemd werd, gezien moeten worden in de context van de geschiedenis van de seksualiteit.
"When it first appeared in Europe in the late nineteenth century, the diagnosis of psychopathy did not refer exclusively either to sexual abnormality or to men. (...) In 1905, Adolf Meyer introduced the concept of the psychopath into the United States, where sexual crime remained synonymous with female immorality. (...) Until the 1920s American psychiatrists who diagnosed mental patients as psychopaths typically applied the term to either unemployed men or "hypersexual" women."(87-88)
Ook in die ontwikkeling spelen waarden en normen een grote rol. Vroeger was seksueel geweld blijkbaar de schuld van vrouwen die immoreel waren en die zich niet 'zuiver' gedroegen. Later werd het de schuld van de mannen die niet in staat waren hun lust onder controle te houden.
"> Thus, an older, hereditarian tradition merged with new psychiatric concepts to produce a crude model of the psychopath as oversexed, uninhibited, and compulsive. It was this image that found its way into the popular press and ultimately into the law."(91)
En zo ontstond de paniekzaaierij.
Dit is niet zo'n geweldig artikel, vooral ook omdat het slecht is opgebouwd. Veel zaken komen wel vier keer terug in een andere samenhang. Van de andere kant bevat het toch ook interessante historische inzichten in hoe er met seksuele criminaliteit werd omgegaan in de VS.