>>>  Laatst gewijzigd: 18 maart 2024   >>>  Naar www.emo-level-4.nl  
Ik

Filosofie en de waan van de dag

Start Filosofie Kennis Normatieve rationaliteit Waarden in de praktijk Mens en samenleving Techniek

Waarden en normen

Begrippen: Waardengebieden

En het is inderdaad heel goed mogelijk om al die waarden wat te ordenen in groepen ofwel waardengebieden.

Het is ook goed om dat te doen omdat veel mensen bij het begrip 'waarden' meteen denken aan morele waarden als eerlijkheid, rechtvaardigheid, en dergelijke. Terwijl er - om maar een voorbeeld te noemen - ook waarden bestaan als functionaliteit, efficiëntie, etc. die in de wereld van de techniek en/of de commercie gelden als wenselijkheden. Bijvoorbeeld:

Sociale waarden Solidariteit Behulpzaamheid Assertiviteit Liefde
Morele waarden Eerlijkheid Waarachtigheid Deugdzaamheid Rechtvaardigheid
Politieke waarden Macht Overleg Democratie Centralisatie
Spirituele waarden Geloof Vertrouwen Dankbaarheid Nederigheid
Technische aarden Functionaliteit Veiligheid Zuinigheid Milieubewustheid
Esthetische waarden Schoonheid Harmonie Inhoud Vormgeving
Juridische waarden Rechtvaardigheid Aansprakelijkheid Verantwoordelijkheid Wetteloosheid

Ook is het niet ondenkbaar dat we sommige waarden kunnen herleiden naar andere meer fundamentele waarden, zoals bijvoorbeeld eerlijkheid naar waarheidsliefde en waarheidsliefde weer naar deugdzaamheid en/of rechtvaardigheid.

Het kan zinvol zijn de 'waardenlijstjes' van verschillende culturele / maatschappelijke groepen zichtbaar te maken en te vergelijken. Zo kan de ene culturele of maatschappelijke groep een hogere prioriteit geven aan morele waarden, terwijl een andere culturele of maatschappelijke groep prioriteit geeft aan technische waarden. Of zal de ene groep binnen het gebied van de technische waarden milieuvriendelijkheid de voorrang geven boven functionaliteit, terwijl de andere groep dat precies andersom doet. Of zal de ene groep alle politieke waarden willen funderen in sociale waarden en die weer in morele, terwijl een andere groep een hiërarchie kiest waarbij politieke waarden worden teruggevoerd op technische waarden (of commerciële of economische - tenslotte zijn de lijstjes hierboven verre van compleet of volledig).

Het vaststellen van ordeningen en hiërarchieën bij waarden kan maar ten dele succesvol zijn. Het gaat met waarden als voorheen met de zogenaamde deugden (die het meest aan morele waarden doen denken): iedereen maakt zijn of haar ordening en indeling naar zijn of haar eigen standpunt. En dat standpunt hangt juist weer samen met de waarden die iemand zelf hanteert. Met andere woorden: elke ordening of indeling, elke hiërarchie is en blijft open voor discussie.